De politiek blijft verbazen. Onderzoeken, plannen en maatregelen tegen illegaal kopiëren, cybercrime en digitale hulp voor ‘gewone misdaad’ slaan de plank vaak mis. Hoe dat komt? Vijf oorzaken.
De digitale en de ‘werkelijke’ wereld zijn enerzijds steeds meer met elkaar verweven, anderzijds leek de kloof nooit groter dan nu.
Nederland die de onderhandelingsmacht voor het geheime internationale verdrag ACTA overlaat aan de Europese Commissie. Voorstellen voor harddiskheffingen, uploadbelastingen, downloadverboden en in het buitenland three strikes-wetgeving. En op de valreep van 2010 nog een adviesrapport dat echt verbijstering wekt.
Te complex
Laten we even eerlijk zijn: ict is complex. Heel complex, en voor veel mensen te complex. En politici zijn ook maar mensen. Het zijn experts die de ingewikkelde keten van de informatie- en communicatietechnologie goed kunnen volgen, en daarin ook allang in deelgebiedjes zijn gespecialiseerd.
Internet, met daar bovenop het web, een website die draait op een webserver (eventueel ge-loadbalanced, al dan niet met een proxy), die elders gehost kan zijn, met een domeinnaam waar weer andere providers voor zijn, en dat alles kan ook nog getunneled worden. En hier hebben we het nog alleen maar over websites, wat maar een deelgebied is van de hedendaagse ict.
ICT structuur
Bovendien hebben de ict-experts die het wel goed begrijpen daar meestal wel een dagtaak aan. En hebben ze weer weinig kaas gegeten van andere zaken, zoals bijvoorbeeld politiek en recht. Andersom geldt dat voor politici; thuis in politiek, staatskunde en dergelijke, maar niet zo erg in techniek. Elk van die ‘disciplines’ kan als fulltime taak worden beschouwd.
Ook kunnen technische mensen daarin toch nog onkundig zijn. Zoals DDoS’ende Anonymous-’leden’, die niet doorhebben dat ze met DDoS-tool LOIC hun ip-adres meesturen. Of zeggen dat ze dat bewust doen. Hoe dan ook, de hackers zijn niet anoniem en gewoon op te sporen. Laat staan dat de scriptkiddies beseffen dat sommige zaken toch echt strafbaar zijn. Zowel in de Verenigde Staten als hier in Nederland.
Ouderwetse wet
Over strafbaar gesproken: aan de ene kant weten veel mensen niet wat er aan digitale handelingen zoal strafbaar is, maar aan de andere kant strookt de wet niet – of: niet meer – met de moderne wereld.
Een voorbeeld van kennisgebrek: een Nederlander die enkele jaren geleden is veroordeeld voor computerinbraak kon bij de uitspraak zijn oren niet geloven: hij hád toch helemaal niet ingebroken?! Hij had alleen maar ingelogd bij zijn oude werkgever, met zijn toen nog geldende login. En hij had niets gestolen en niets gedaan, alleen maar gekeken, luidde zijn eigen uitleg. Handelingen die dus volgens de wet fout en strafbaar zijn.
Een voorbeeld van het achterlopen van de wet: de oorspronkelijk uit 1912 stammende auteurswet, of het auteursrecht. Natuurlijk hebben makers van content rechten daarop. Dus is er voorzien in vergoedingen daarvoor en regelingen voor het kopiëren van auteursrechtelijk beschermd materiaal. Alleen trekt bijvoorbeeld de techniek van embedden daar een streep door de rekening – figuurlijk en letterlijk.
Generatiekloof
Wat naast kennisgebrek ook meespeelt, is ongetwijfeld leeftijd. Hoe oud is de gemiddelde politicus, en hoe groot is zijn of haar ervaring met ict? Berucht is het filmpje van toenmalig minister-president Wim Kok die een computermuis optilde als een tv-afstandsbediening, ermee wees naar de computermonitor en een muisknop inklikte.
Nu is dat iets van eind vorige eeuw. Inmiddels zijn de heren en dames politici wel beter op de hoogte van muizen, e-mail en ook websurfen. En ook wel van twitteren. Maar niet iedereen bij de overheid is even goed op de hoogte van wat ermee kan, wat dat betekent en wie er dan bijvoorbeeld aansprakelijk is. Zo is retweeten is niet hetzelfde als tweeten.
Dan nog is veel van de kennis op het vlak van de eindgebruiker, die veelal geen weet heeft van de complexiteit die achter de gebruikte ict-middelen ligt. En hoe het zit met de keten van netwerkverbindingen, computers, aanbieders en eigenaren daarvan.
Steeds snellere ict-ontwikkeling
Bijkomend probleem, dat de complexiteit verhoogt en de generatiekloof verbreedt, is de snelheid waarmee ict zich ontwikkeld. De toenemende snelheid. Een worm was vroeger een optisch opslagmedium, maar is al jaren een zichzelf replicerend stuk malware. Dat weten we allemaal wel, toch?! Nee, kennelijk is dat niet bekend bij een onderzoeksbureau dat voor EZ en Justitie een studie naar internetcriminaliteit heeft gedaan.
Verder verdwijnt een groot deel van de complexiteit en de versnellende ontwikkeling buiten beeld van de eindgebruiker. Wie Gmail of Facebook gebruikt, heeft nauwelijks besef van de enorme ict-infrastructuur erachter. Dus roept iedereen om het hardst “Fail!” als er eens een storing is. En moppert waarom ‘het niet gewoon werkt’.
Op kiezersniveau
Daarmee komen we op misschien wel de root van het politieke onbegrip over ict-zaken. Politici richten zich immers tot en luisteren naar de kiezer. De gewone ict-gebruikende consument die er zelf ook weinig van weet. Die de klok misschien wel heeft horen luiden, maar niet weet wat bijvoorbeeld een browser is en waarom de overheid ons een keuzescherm opdringt. Daar hebben we toch niet om gevraagd?
Terwijl de gemiddelde kiezer vast wel weet hoe je een stukje software van internet downloadt en installeert. Een leuke screensaver, of een gratis antivirusscan die in een popup-waarschuwingsvenster wordt aangeboden, of een handig programmaatje om via pier-toe-pier gratis muziek en films binnen te halen.
Dat daarbij gevaren meekomen als malware, botnetten en uploaden van auteursrechtelijk beschermd materiaal, is dan weer niet bekend of wordt afgedaan met struisvogelpolitiek; ‘de hackers hebben bij mij toch niets te halen’. Tijd voor een computer-vaardigheidsbewijs, verplicht alvorens de internetsnelweg op te mogen gaan?
Het ‘muis-incident’ met voormalig minister-president Wim Kok:
Gepubliceerd: Zaterdag 1 januari 2011
Auteur: Jasper Bakker
Speak Your Mind